رفتارشناسی چیست؟
شاید با تمرکز بر رفتار افراد مختلف ، تفاوت هایی را در بین آن ها مشاهده نموده اید.بطور مثال آیا تا کنون با خود اندیشیده اید چرا برخی افراد برای کارشان بیش از خانواده خود زمان می گذارند؟ چرا بعضی مدیران در برابر تغییرات مقاومت می کنند؟ چرا بعضی جزیی نگر و عده ای دیگر کلی نگر هستند؟ چرا بعضی از افراد جسور و خطرپذیر بوده و برخی دیگر حساس و محتاط هستند؟ چرا برخی ها شنونده های خوبی هستند و عده ای دیگر نه؟ یااینکه چرا برخی از افراد در ارتباطات خود مشتاق هستند و بعضی دیگر به هر بهانه ای از برقراری ارتباط با دیگران طفره می روند؟ چرا گروهی در انجام کارهایشان سرعت بالایی داشته و عده ای کندترند؟ یااینکه تا کنون فکر کرده اید چرا عده ای قادرند سریع و قاطعانه تصمیم بگیرند در حالی که گروه دیگر علی رغم صرف زمان زیادی باز هم در انتخاب خود دچار تردید می شوند؟ شاید برای شما هم پیش آمده باشد که گاهی در کار تیمی خود در گروه های تجاری یا کاری تان موفق نشوید و به دنبال دلایل آن باشید . یا گاهی کسانی را دیده باشید که تناه در یک زمان قادرند فقط روی یک مسئله مشخص تمرکز کنند در حالی که افرادی هستند که می توانند همزمان چندین پروژه و کار مختلف را پیگیری کنند. به زعم صاحب نظران برای پاسخ به چنین پرسش هایی بایستی به واکاوی مفهوم رفتارشناسی و به ویژه رفتارشناسی دیسک پرداخت.
ماهیت تیپ رفتاری
رفتار عبارتست از کلیه عمل و عکس العمل های قابل مشاهده از یک فرد در موقعیت ها و شرایط متفاوت که در این مدل به چهار نوع مجزا تقسیم بندی می شود. همه ما به نسبت های متفاوت از همه این تمایلات رفتاری برخوردار هستیم اما همواره میزان یک یا دو تمایل رفتاری در ما بیشتر است که به آن ها " سبک های غالب رفتاری" گفته می شود. هر فرد از طریق در فرآیند ذاتی (وراثتی) و پرورشی ( تعلیم و تربیت محیطی) ، یک مدل منحصر به فرد برای خود ایجاد می کند. مدل فتاری شما ، درگاه ارتباطی و تعاملات افراد باشما و همچنین اصول و نحوه برخورد شما با افراد دیگر است. اگر یک فرد مطابق مدل رفتاری شما با شما ارتباط برقرار کند، شما متمایل به باز کردن این درگاه ارتباطی هستید. اما اگر شخصی به طور عمدی یا غیرعمدی مطابق مدل رفتاری شما عمل نکند،شما تمایل پیدا می کنید تا درگاه ارتباطی خود را تا حدودی / کاملا ببندید و یا قفل کنید.اگر شما مدل های رفتاری دیگران را بشناسید می توانید درجه و لحن صدا،شیوه و سرعت حرکت ،کلمات و زبان بدن خود را با مدل رفتاری آن ها تطبیق دهید. نتیجه این عمل ، داشتن درگاه باز برای ارتباط برقرار کردن و رابطه ای با تنش کمتر می باشد. هنگامی که اشخاص دارای چندین صفت و ویژگی مشترک باشند در یک تیپ رفتاری قرار می گیرند. تیپ بندی رفتاری به سازمان ها در جذب و استخدام نیروی انسانی مورد نیاز کمک می کند.
آیا تیپ رفتاری افراد در طول زمان تغییر می کند؟
تحقیقات نشان می دهد که هر چند افراد با سبک پایه یا طبیعی خود عجین هستند و این الگوی رفتاری در طول زندگی همراه آنهاست ، ولی محیط بر روی الگوی رفتاری فرد تاثیر دارد. زمانی که فرد بر روی متعادل کردن رفتار خود کار می کند در ویژگی های خود بالغ می شود یعنی اینکه توان درک رفتار دیگران و تطبیق با محیط را یاد می گیرد.برای مثال فرض کنید یک فرد با تیپرفتاری زرد که علاقه زیادی به ارتباطات و گفتگو دارد و فردی کاملا برون گرا می باشد، به زندان انفرادی منتقل شود ئ به مدت یک ماه با هیچ فردی در تماس نباشد. بعد از این مدت این فرد ویژگی های رفتاری خود را تعدیل نموده است و کمتر صحبت می کند و توان بودن در تنهایی را خواهد داشت و اصطلاحا درون گرا می شود.
اهمیت شناخت تیپ رفتاری افراد
1- شناخت تیپ رفتاری به شما کمک می کند تا بتوانید با دیگران بهتر سخن بگویید. ارتباط و گفتگو با افرای که آن ها را نمی شناسید بسیار دشوار است. در چنین شرایطی ممکن است دچار سوء تفاهم در درک رفتار و گفتار دیگران شوید . گاهی اوقات از دست کسانی که شخصیتی متفاوت با شخصیت شما دارند بسیار کلافه می شوید. اگر بتوانید نوع تیپ رفتاری افراد را بشناسید بهتر می توانید با آن ها ارتباط برقرار کنید.
2- شناخت تیپ رفتاری به شما کمک می کند کشمکش هایتان را فیصله دهید و یا از آن ها پیشگیری کنید. هنگامی که بدانید چرا فردی کاری را انجام داد و یا چیزی را گفت ، واکنش نفی کمتری نسبت به او از خود نشان خواهید داد. آگاهی از انگیزه رفتار فرد به شما این اجازه را می دهد تا جلوی مشکلات را قبل از آنکه به وجود بیایند بگیرید.
3- شناخت تیپ رفتاری به شما کمک می کند تا تفاوت های دیگران را بهتر درک کنید . شما می دانید که هر فردی ، منحصر به فرد است. اما از طرفی نیز گاهی اوقات از دست افرادی که با شیوه ارتباطی شما سازگار نیستند کلافه می شوید.ممکن است دوست شما شخصیتی تحلیل گر داشته باشد و بخواهد تمام واقعیات را بداند ، اما شما از او انتظار دارید تا تنها به شما و نظر شما اهمیت دهد. اگر بدانید که او تیپ رفتاری نوع CD دارد و شما تیپ رفتاری SI دارید ، دیگر از او انتظار زیادی نخواهید داشت. با دانستن چنین موضوعی شما می توانید نوع تیپ رفتاری او را بهتر درک کنید ، به آن احترام بگذارید و سپس واقعیاتی که می خواهید را با او در میان بگذارید.
4- شناخت تیپ رفتاری کمک می کند مقبول باشید و بر دیگران تاثیر مثبت داشته باشید. در هرتعاملی که با دیگران دارید مقبولیت و تاثیرگذاری شما افزایش یا کاهش می یابد. آیا تا به حال با شخصی آشنا شده اید که یک لحظه هم نمی تواند درباره خودش صحبت نکند؟ هنگامی که می بینید به شما نزدیک می شود آیا از تعامل با او می ترسید؟ این کار شما بدین دلیل است که رفتار او باعث شده مبولیت او پیش شما کمتر شود. برعکس این اتفاق هم صادق است. اگر بسیار مشتاقید فردی را ببینید، نشان دهنده آن است که او پیش شما مقبولیت دارد و شما دوست دارید زمانتان را با او سپری کنید. با دانستن تیپ رفتاری یک فرد، شما می توانید به سرعت،پیش او مقبولیت کسب کنید و با سازگار شدن با الگوی رفتاری او، نفوذ بیشتری بر وی داشته باشید.
